Signalen van overbelasting en wat kan je eraan doen

Hoe herken je signalen van overbelasting? Wat kan je eraan doen? Ik geef je een overzicht van 7 signalen die erop kunnen wijzen dat er sprake is van chronische stress.

Is stress altijd ongezond?

Stress is soms heel belangrijk. Op momenten dat het er echt toe doet, in crisissituaties van leven en dood bijvoorbeeld, is het juist erg nuttig dat ons lichaam in stressmodus gaat zodat we in actie kunnen schieten. Ook is een portie stress handig voordat je een presentatie geeft of een sollicitatiegesprek hebt, want juist de stoffen die aangemaakt worden bij stress zorgen er mede voor dat je alertheid verhoogt. En alertheid is iets wat je wel kan gebruiken in die situaties.

Kortstondige stress is daarom onschuldig. Het lichaam is veerkrachtig; het veert terug eenmaal de urgentie voorbij is.

Alles urgent

Het probleem begint wanneer je alles als urgent begint te beschouwen: elke pingel op je telefoon, elke oproep van je baas of collega, elke huil of kreet van je kind, elke taak op je to-do lijst. Als alles als urgent wordt benaderd, krijgt je lichaam een voortdurende aaneenschakeling van stressprikkels te verwerken en kan het lichaam niet meer terugveren.

Kantelpunt

Waar dat kantelpunt ligt tussen het moment dat het wel meevalt en overbelasting, is bij iedereen verschillend. Er zijn wel een aantal alarmsignalen waar je kan aan herkennen of je overbelast bent / chronisch gespannen bent. De alarmsignalen zijn op het niveau van gedrag, dingen die je doet of juist niet doet. Signalen kunnen ook lichamelijk van aard zijn, zoals buikpijn, spijsverteringsproblemen, hoofdpijn, gespannen spieren en gewrichten, problemen met ademhaling, druk op de borst, enz. In deze brief lees je meer over gedragsmatige signalen van overbelasting.

Signaal 1: vrije tijd laten schieten

Heb je het gevoel dat je te veel moet doen? Dan zal je mogelijks je vrije tijd opofferen. Helaas werkt dit averechts: een to-do lijst is nu eenmaal een lijst die nooit af is, er komt steeds wel iets nieuws op de lijst, waardoor je eigenlijk altijd tijd te kort komt. Door steeds maar door te doen, blijft je lijf continu in alertheid en actie en krijgt het niet de nodige rusttijd om te herstellen. Merk je dat je dingen schrapt uit jouw me-time om taakjes te kunnen afvinken, dan is dat een alarmsignaal.

Signaal 2: geen aandacht voor wat je voelt in je lijf

Ben je steeds zo druk bezig met dingen doen en met plannen, organiseren, nadenken, dan vergeet je wellicht om te voelen: is er ergens spierspanning, zit ik verkrampt, adem ik jachtig, voel ik een knoop in mijn buik, …? Schenk je geen aandacht aan die lichaamsgewaarwordingen, dan voel je minder de noodzaak om te pauzeren en blijf je dus doordoen.

Signaal 3: piekeren

Een herkenbaar signaal bij velen! Blijven malen, blijven rondjes draaien in je hoofd. Je brein maakt overuren en wordt er zo moe van! Gevolg: jij wordt ook moe van dat continue gevoel van opgejaagd zijn. Merk je dat je vaak piekert, dat is echt een signaal om bewust je aandacht te verleggen naar iets met je lijf: ga bewegen, zoek iemand de je kan helpen weer te landen in je lijf, ga mediteren, neem een bad.

Signaal 4: ongezonde keuzes maken

We weten het allemaal wat we moeten doen als basis zelfzorg. Ik schreef er ook eerder dit artikel over. Merk je dat je vaak naar koekjes, chocola en chips grijpt, dat je ’s avonds bij het koken al verlangt naar een glas wijn, dat je steeds later naar bed gaat want ‘ik moet toch ergens een moment voor mezelf hebben op de dag’? Teken aan de wand. Bedenk dat je in stresserende tijden juist nog meer nood hebt aan gezonde voeding, beweging en slaap.

Signaal 5: heftige emotionele reacties

Ik ben een grote pleitbezorger van emoties voelen en ze toelaten. Daarna kan je vaak genuanceerder en bewuster communiceren.
Iets anders is het wanneer je merkt dat je impulsieve reacties zeer heftig van aard zijn: snel roepen (of zelfs hardhandig worden) bij boosheid en irritatie, hevig en snel huilen bij verdriet en onmacht. Dan weet je dat je mentale druk te hoog is. Tijd om gas terug te nemen.

Signaal 6: niet weten hoe het met je gaat

Wanneer je een oprechte vraag krijgt hoe het met je gaat en je merkt dat je het eigenlijk niet weet, check dan of je niet over je grenzen aan het gaan bent. Je ervaart emotieloosheid.

Signaal 7: nergens zin in hebben

Doordat je steeds maar door bent blijven gaan, raak je de voeling kwijt met wat je graag doet. Als mensen je vragen wat je zou willen doen van werk of hobby of me-time, dan weet je het misschien echt niet meer. Wat vind ik leuk? Waar verlang ik naar? Je kan misschien niets anders bedenken dan verlangen naar rust. Ooit was er wel dat uitkijken naar een dansles of creatieve workshop of uitstap alleen of met het gezin. Maar nu weet je het echt niet meer.
Ook zie je op tegen dingen. Je hebt geen zin om ergens naartoe te gaan of om mensen te zien.

Wat kan je nu doen?

Heb je een of meerdere alarmsignalen? Je bent echt niet alleen. Gelukkig is het nooit te laat voor nieuwe voornemens. Je kan elke dag opnieuw beginnen, elk uur zelfs. Wat kan je nu doen om je lijf en hoofd terug te laten keren naar rust.

  • plan juist wel tijd in voor jezelf: lezen, creatief bezig zijn, bad nemen, hobby.
  • ga bewegen: wandelen is top! Heb je het graag energieker, doe dan een sport die je fijn vindt.
  • sluit je graag aan bij de groepsles mindfulness en ontspanning die ik de dinsdagavond begeleid, hier vind je alle informatie.
  • neem slaap serieus. Ga op tijd naar bed, doe rustige dingen vanaf een uur voordat je gaat slapen.
  • zoek stilte op. Zet die tv en muziek vaker uit, wees niet steeds bezig, schenk jezelf pauzes.
  • vraag je in alle oprechtheid af of je verlangens naar meer en beter en groter en rijker en mooier jou ook echt gelukkiger zullen maken, en zoek de moed om tegen die prestatiestroom in te gaan.

Lieve groet

Sofie